ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ

        ...............Καλώς ήλθατε στην ιστοσελίδα του χωριού μας

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

Ο Αλιάκμονας είναι χωριό της επαρχίας Βοΐου του νομού Κοζάνης, ανήκει στο Δήμο Νεάπολης και βρίσκεται χτισμένο στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλιάκμονα.

Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Βρατίνι. Στη συνέχεια το όνομα άλλαξε και έγινε Παληούρι. Το όνομα αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1960 και από τότε ως σήμερα φέρει το όνομα Αλιάκμονας. Το όνομα αυτό προτιμήθηκε για καλύτερο γεωγραφικό προσδιορισμό μέσα στον Ελλαδικό χώρο και θεωρήθηκε πιο αντιπροσωπευτικό, μιας και η ζωή του χωριού είναι στενά συνδεδεμένη με το ποτάμι.

Παρόλο που είναι το χαμηλότερο χωριό της επαρχίας, με υψόμετρο 550μ., εν τούτοις έχει   καταπληκτική θέα από νοτιοανατολικά έως βορειοδυτικά, λόγω της σταδιακής ανύψωσης του εδάφους με λόφους. Βρίσκεται κτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες των λόφων Δραγασιά, Καστανά ράχη και Πηλού και από κει μπορεί κανείς να αγναντέψει τα βουνά Τύμφη, Σμόλικα, Βόιο και Γράμμο. Πίσω και βορειοανατολικά υψώνονται τα βουνά Ριζός με υψόμετρο 1000μ. και Άσκιο.

Δίπλα στο χωριό, έχει κατασκευαστεί πρόσφατα, ο κάθετος άξονας της Εγνατίας οδού, όπου υπάρχει κόμβος εξόδου, με την ονομασία Αλιάκμονας. Έτσι η πρόσβαση σήμερα από Κοζάνη και Θεσσαλονίκη έγινε και σύντομη και εύκολη (περίπου 90 λεπτά από Θεσσαλονίκη).  

Ανάμεσα στο ποτάμι και στον κάθετο άξονα της Εγνατίας, είναι η θέση ποταμιά. Είναι μια επίπεδη, χέρσα περιοχή, ακαλλιέργητη, λόγω των συχνών παλαιότερα πλημμυρών. Πριν μερικά χρόνια εκεί βρίσκονταν το γήπεδο του χωριού, ενώ παλαιότερα ένα τμήμα της ποταμιάς χρησιμοποιούνταν ως αεροδρόμιο για μικρά αεροπλάνα του στρατού, όταν έκαναν ασκήσεις.

Ο κεντρικός δρόμος του χωριού κάποτε ήταν στρωμένος με πέτρες (κροκάλες ποταμίσιες). Σήμερα οι κεντρικοί δρόμοι έχουν ασφαλτοστρωθεί. Ένα ρυάκι (λάκκος) χωρίζει το χωριό σε δυο μαχαλάδες, ενώ συνολικά οι μαχαλάδες είναι τρεις. Στα ανατολικά, στην άκρη του χωριού σαν προστατευτική τάφρος, υπάρχει ο Καλαμίτικος λάκκος.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

Η θέση στην οποία σήμερα είναι κτισμένο το χωριό, στην άκρη του εύφορου κάμπου του ποταμού Αλιάκμονα, αλλά και τα κατά καιρούς ανακαλυφθέντα ευρήματα, μαρτυρούν περίτρανα, ότι στην περιοχή αυτή υπήρχε οικισμός από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι μαρτυρίες αυτές περιλαμβάνουν πλήθος αρχαίων νομισμάτων από την ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική εποχή, αγαλματιδίων, μωσαϊκών δαπέδων, οστράκων, κεραμιδιών, πυρότουβλων φούρνων, υδρευτικών αγωγών, πιθαριών, γεωργικών εργαλείων κ.λ.π.

Η περιοχή μέσα στην οποία εκτείνονταν κατά περιόδους το χωριό ξεκινούσε από του Γούσια το Λάκκο, περιλάμβανε την περιοχή του Αγίου Δημητρίου, την περιοχή Μπάμπως Πηγάδι, και από εκεί στο Άγιο Πνεύμα μέχρι τη Ζήγρα…

Στοιχεία που θεμελιώνουν την από αρχαιοτάτων χρόνων οίκηση του τόπου αποτελούν:

• Οι πολλές πηγές νερών που υπήρχαν στην περιοχή,
• Η ύπαρξη του εύφορου κάμπου, κατάλληλου για κάθε καλλιέργεια,
• Η ύπαρξη του ποταμού, ως πηγή πλούτου, καθώς και
• Το ομαλό του εδάφους, πρόσφορο για τις συγκοινωνίες και το εύκολο πότισμα προς κάθε κατεύθυνση.

Το χωριό με το όνομα Βρατίνι το συναντάμε στον κώδικα της Ζάβορδας το 1534 και στα «Οδοιπορικά» του Ν. Σχοινά το 1887 με κατοίκους 30 χριστιανικές οικογένειες.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Μαρτυρίες κατοίκησης του χώρου αυτού υπάρχουν από τα κατά καιρούς ευρεθέντα λίθινα κατασκευάσματα, νομίσματα, πιθάρια, αγάλματα, μωσαϊκά, δάπεδα, αγωγούς ύδρευσης κ.λ.π. Πολλά από τα ευρήματα εκτίθενται σε αρχαιολογικά μουσεία, ενώ τα περισσότερα, από αμέλεια ή σκοπιμότητα κάποιων, κλάπηκαν, χάθηκαν ή καταστράφηκαν. Για μερικά από τα πολλά νομίσματα που βρέθηκαν κατά καιρούς σε διάφορα μέρη, στα μπαχτσέδια και στην περιοχή του Νόχτου, που με φροντίδα καθαρίστηκαν και προσδιορίστηκαν από ειδικό αρχαιολόγο, η σχετική έκθεση - γνωμάτευση αναφέρει, ότι πρόκειται για χάλκινα ρωμαϊκά της περιόδου από το 100 π.Χ. μέχρι το 350 μ.Χ. Έχουν επάνω παραστάσεις Ρωμαίων αυτοκρατόρων, του Καίσαρα, του Σκιπίωνα κι ένα παράσταση του Καπιτώλειο…

• Άγαλμα της Αφροδίτης

Αναφέρει ο Κεραμόπουλος στο «Ημερολόγιο της Μεγάλης Ελλάδος», ότι στο παραποτάμιο χωριό Βρατίνι βρέθηκε μαρμάρινο αγαλματίδιο, που παρίστανε την κεφαλή της Αφροδίτης κι είχε ύψος 14 πόντους. Στο κάτω μέρος η κεφαλή ήταν σπασμένη κι είχε μια τρύπα για σύνδεση και στερέωσή της με ξύλινο ή μεταλλικό γόμφο. Τα μαλλιά της ήταν δεμένα επάνω σε φιόγκο, ενώ έφερε και πρόσθετη μεταλλική ταινία (κορδέλα). Φαίνεται ότι ήταν αντίγραφο από πρωτότυπο έργο του Σκόπα (Πάριου γλύπτη), ενώ και τα μάτια θύμιζαν εργασία του ιδίου καλλιτέχνη. Το σίγουρο είναι ότι ένα τέτοιο εύρημα μαρτυρά κάποια εποχή οικονομικής ευμάρειας του τόπου. Φωτογραφίες από το εντυπωσιακού κάλλους εύρημα έχουμε μόνον από τα αρχαιολογικά περιοδικά, γιατί το ίδιο το άγαλμα παρά τις αναζητήσεις μας στα αρχαιολογικά μουσεία της χώρας δεν βρέθηκε πουθενά. Δεν καταγράφηκε ποτέ ως περιουσία κάποιου Μουσείου. Το πιθανότερο είναι ότι κλάπηκε, κι αν δεν πουλήθηκε σε κάποιο Μουσείο του εξωτερικού, ίσως να κοσμεί κάποια ιδιωτική συλλογή.

Άλλα αντικείμενα εκείνης της εποχής που βρέθηκαν στην περιοχή, ήταν χάλκινα και σιδερένια καρφιά, κρίκοι, αργυρά κουμπιά, ξύστρες σκάφης, λαδωτήρια, άγκιστρα κουβάδων, πλατυκέφαλα καρφιά, πιθάρια με ευρύ στόμιο κ.α

• Μωσαϊκό δάπεδο

Στη θέση «Νόχτος» και νοτιοδυτικά του χωριού Παλιουρίου, βρέθηκε το 1940 από τον αρχαιολόγο Ν. Κοτζιά μωσαϊκό δάπεδο, που ανήκε πιθανώς σε παλαιοχριστιανική βυζαντινή εκκλησία. Με διαστάσεις 4Χ6μ. , με διάκοσμο διάφορων γεωμετρικών σχημάτων, περικλείονταν από ωραίο χρωματιστό μαίανδρο και ήταν επεξεργασμένο με λαμπρή τεχνική. Το δάπεδο βρέθηκε σε πολύ καλή κατάσταση, οι τοίχοι όμως του οικοδομήματος στο οποίο ανήκε ήταν κατεστραμμένοι εκ θεμελίων.

Από το σύντομο αυτό αρχαιολογικό περίπατο στην περιγραφή των ευρημάτων και τις περιγραφές των αρχαιολόγων, αβίαστα συμπεραίνουμε ότι στο Βρατίνι οι πρόγονοί μας καλλιέργησαν τις καλές τέχνες και παρήγαν πολιτισμό. Εμείς οι Αλιακμονίτες έχουμε χρέος να επιμείνουμε να ξεθάψουμε την ιστορία του χωριού μας, να βρούμε τις πέτρες που μιλούν και να αντλήσουμε πολύτιμα στοιχεία, αφού οι πρόγονοί μας δεν μας άφησαν γραπτές αποδείξεις.

Από το βιβλίο του Αχιλλέα Βυτανιώτη «Αλιάκμων»